اسپيرومتری

ریه


شُش ، ریه یا جگر سفید یکی از اعضای دستگاه تنفس در بعضی جانوران است . در ریه ها گلبول های قرمز خون اکسیژن را دریافت می کنند و به سایر سلول های بدن می رسانند.

   ساختار ریه ها

ریه ها در قفسه ی سینه قرار دارند و آنقدر بزرگ هستند که بیشتر فضای سینه را گرفته اند . هر انسان دو ریه دارد . ریه ها مثل چشم ها یا سوراخ های بینی یک اندازه نیستند و ریه سمت چپ کمی کوچکتر از ریه ی سمت راست است .
فضای اضافی سمت چپ ، جایگاه قلب است .
قفسه سینه از ریه ها محافظت می کند ،  قفسه سینه از ۱۲ دنده تشکیل شده است که این دنده ها به ستون فقرات پشت کمر و دور ریه ها به هم متصل شده اند تا از ریه ها محافظت کنند ؛ دیافراگم در زیر ریه ها قرار دارد ، دیافراگم ماهیچه گنبدی شکل است که با ریه کار می کند تا عمل دم و بازدم انجام شود .

   نقش ریه ها در بدن

ریه نقش اساسی در سلامتی انسان دارد ممکن است بعضی از ارگان های بدن مثل پا و یا کلیه را نداشته باشیم و بتوانیم زندگی کنیم ، یا هفته ای سه بار دیالیز کنیم ولی بدون ریه نمی توانیم زندگی کنیم ، به خاطر این که اکسیژن باید وارد بافت ها شده ، از طریق ریه وارد سیستم بدن شود ، به قلب و مغز و … یا به ارگان های دیگر برسد و گاز دی اکسید کربن هم از ریه باید خارج شود .

   تست اسپيرومتری ( ساده با و بدون برونکودیلاتور ) :

جهت بررسی عملکرد ریه ، اسپیرومتری مهمترین ، در دسترس ترین و کم هزینه ترین آزمون عملکرد ریه است در این تست حجم هوای جا به جا شده بین ریه و محیط بیرون اندازه گیری می شود و که تشخیص بیماری های ریوی بسیار کمک کننده است بنابراین معاینات دوره ای به وسیله اسپیرومتری می تواند بیماری های ریوی را در مراحل اولیه شناسایی کند .

این تست اولین و شایع ترین تست بررسی عملکرد ریه ها است . در این تست ورود و خروج هوا بررسی می شود . در این تست بیمار در وسیله ی مخصوصی هوا را وارد و خارج می کند . در این حالت منحنی ثبت می شود که اسپیروگرام نام دارد .

   شایع ترین معیارهای بررسی عملکرد ریوی در اسپیرومتری شامل موارد زیر است :

  • ظرفیت حیاتی :  مقدار هوایی که فرد با دم و بازدم عمیق وارد و خارج می کند.
  • حجم بازدمی اجباری : در این تست میزان هوای استنشاق شده با فشار در یک تنفس بررسی می شود . این هوا ممکن است در ثانیه ی اول FEV1 ، ثانیه ی دوم FEV2 و ثانیه ی سوم FEV3 بررسی شود .
  • جریان بازدمی اجباری : ۲۵ % تا ۷۵%
  • ظرفیت کل شش ها :  به مجموع ظرفیت هوایی و هوای باقیمانده گفته می شود .
  • ظرفیت باقیمانده ی  عملکردی : در این تست مقدار هوای درون شش ها در انتهای بازدم عادی بررسی می شود .
  • هوای باقیمانده : میزان هوایی که پس از یک بازدم عمیق باز هم در شش ها باقی می ماند .

    توصيه های لازم جهت انجام تست اسپيرومتری :

:.:.:   درست انجام شدن اين تست مشروط به همكاری كامل بيمار می باشد و ابتدا از بیمار خواسته می شود تا ریه های خود را از هوا خالی کند . برای انجام این کار بیمار باید از ماهیچه های قفسه سینه و شکم استفاده کند .

:.:.:   در برخی از دستگاه ها باید قبل از آن که قطعه دهانی اسپیرومتر وارد دهان شود و فشار اولیه وارد شود ، بیمار به اندازه کل حجم ریه هوا (TLC) فرو دهد ، در حالی که در بعضی از دستگاه ها کاملا برعکس است . بدون توجه به نوع ماشین استفاده شده بیمار باید به طور کامل تعلیم داده شود تا نتیجه دقیق حاصل شود .

:.:.:   بیمار باید از فعالیت سنگین ، خوردن غذای سنگین و مصرف سیگار 6 –7 ساعت قبل از تست خودداری کند .

:.:.:   در صورتی که بیماری حاد تب دار ، تهوع ، استفراغ ، افت فشار خون ، خلط خونی داشته باشد و یا عمل جراحی شکم و قفسه سینه در 2 هفته اخیر انجام شده باشد ، تست غیرمفید و غیر ممکن خواهد بود .

:.:.:   مدارک پزشکی قبلی خود را همراه داشته باشند به خصوص عکس سینه ، سی تی اسکن ریه ، تست های قبلی ریوی ، اکوکاردیوگرافی ، نوارقلب و …

:.:.:   بیمار باید اسپری های تنفسی را به مدت 24 ساعت قطع کند و در مواقع بروز علایم از سالبوتامول 2 پاف در صورت لزوم استفاده نماید .

:.:.:   داروهای تنفسی مانند تئوفیلین یا داروهای ضد حساسیت مانند آنتی هیستامین ها به مدت 24 ساعت قطع شود .

:.:.:   داروهای استروئیدی (کورتون) شامل : پردنیزولون ، هیدروکورتیزون ، بتامتازون ، دگزامتازون و … استفاده نشود .