کبد چرب
وجود چربی در کبد هر انسانی طبیعی است اما اگر کبدی دارای 5 تا 10 درصد چربی باشد کبد چرب نامیده می شود . کبد چرب یک موقعیت مخرب را در بدن ایجاد می کند و بدتر اینکه هیچ علامت هشدار دهنده ای در ابتلا ندارد .
10 تا 20 درصد مردم آمریکا مبتلا به کبد چرب هستند و این آمار برای ایرانیان چیزی بالغ بر 40 درصد است و این هشدار بزرگی برای مردم ایران محسوب می شود .
علایم کبد چرب از زبان متخصص کبد چرب
معمولا نشانه ای خاص و منحصر به فرد ندارد . ممکن است شما احساس خستگی و ناراحتی بی دلیل در ناحیه ی شکم پیدا کنید . کبد شما ممکن است اندکی متورم شود که پزشک شما در حین بررسی فیزیکی به مشکل شما پی می برد .
یکی از راه های اصلی درمان کبد چرب به گفته ی متخصص کبد چرب بدون توجه به نوع آن تغییر عادات غذایی و رژیم غذایی است . همانطور که از نامش مشخص است ، بیماری کبد چرب بدین معنی است که شما چربی بسیاری در کبد خود دارید . در یک بدن سالم ، کبد کمک می کند تا سموم از بدن دفع شده و صفرا تولید کند . بیماری کبد چرب به کبد آسیب زده و از عملکرد صحیح آن جلوگیری می کند.
در اكثر موارد ، چاقى و اختلال در چربی هاى خون از علل كبد چرب هستند ؛ علل ديگرى كه مى تواند موجب بروز اين حالت در كبد شوند ، عبارتند از : بيمارى ديابت (مرض قند) ، مصرف مشروبات الكلى ، بدغذايى و سوءتغذيه ، بيمارى هاى مزمن نظير بى كفايتى پمپاژ قلب ، هپاتيت مزمن سی و سل ريوى .
كبد نقش مهمى در سوخت و ساز و شكستن چربى ها در بدن دارد . در صورت بروز اختلال در آن ، چربى در كبد رسوب مى كند و موجب بروز كبد چرب مى شود .
در بيمارى كبد چرب ، كبد معمولاً علامت خاصى ندارد و به دنبال انجام آزمايش هاى دوره اى ، اختلال در آنزيم هاى آن مشخص مى شود و يا اينكه در زمان انجام سونوگرافى به علل ديگر ، وجود كبد چرب نيز تشخيص داده مى شود . البته اختلالات آنزيمى در كبد چرب معمولاً خفيف است و در اكثر موارد موجب افزايش مختصر در آنزيم هاى كبدی مى شود . در برخى موارد اين بيمارى با علائمى نظير خستگى و احساس ناراحتى در قسمت فوقانى شكم همراه است .
در صورت وجود اختلال در آنزيم هاى كبدى ، قبل از آنكه علت كبد چرب تشخيص داده شود ، در ابتدا لازم است ساير علل ، كه موجب بروز اختلال در اين آنزيم ها مى گردند ، رد شوند . همچنين بررسى لازم از نظر منفى بودن هپاتيت بی و هپاتيت سی انجام شود .
چاقى و كبد چرب
كبد چرب در افراد چاق شايع است . عواملى چون عدم تكامل جسمانى ، توسعه تكنولوژى ، زندگى ماشينى ، شهرگرايى ، تن آسايى ، رفاه مادى ، مصرف بى رويه مواد غذايى و غیره عواملى مى باشند كه موجب شده اند تا چاقى روز به روز بيشتر شود . اين كه چاقى به چه معنايى است بايد توجه داشت كه بر اساس قد و سن افراد مى توان وزن ايده آل را از روى جداول بررسى كرد . هنگامى كه انرژى ورودى (كالرى) بيش از حد مصرفى باشد ، كالرى اضافه در بافت چربى ذخيره مى شود و اگر اين حالت طولانی مدت باشد ، چاقى حاصل خواهد شد .
براى كاهش وزن بايد در قدم اول به شيوه زندگى فرد توجه داشت و رژيم غذايى با محدوديت كالرى را به اجرا در آورد ، ولى رژيم هاى غذايى سخت و طاقت فرسا سبب عدم همكارى بيمار مى شود . مشكل عمده در درمان چاقى ، كاهش وزن نيست بلكه حفظ وزن كاهش يافته است . متأسفانه تعداد معدودى از بيماران به طور دائم كاهش وزن خود را حفظ مى كنند . كبد چرب در افراد چاق شايع است و در 80 تا 90 درصد موارد چاقى مفرط ديده مى شود .
كبد چرب غير الكلى
شيوع كبد چرب غير الكلى ١٤-٢٠ درصد است ، استئاتوهپاتيت غير الكلى در ٣ درصد جمعيت ديده مى شود و فيبروز ثانويه به استئاتو هپاتيت غير الكلى در بيش از ٤٠ درصد بيماران چاق ديده مى شود طيف بيمارى كبد چرب غير الكلى شامل كبد چرب ساده است كه با گذشت زمان به سمت استئاتو هپاتيت غير الكلى و بعد به سمت فيبروز و سيروز متعاقب آن تبديل مى شود .
علل كبد چرب با وزيكول بزرگ عبارتند از :
:.:.: چاقى مركزى
:.:.: ديابت نوع ٢
:.:.: داروهايى مثل كورتون ، استروژن ، تامركسيفن ، اميودارون ، ويلسون و گرسنگى
امروزه معلوم شده بسيارى از بيماران كه مبتلا به سيروز مخفى ( مرحله ى انتهايى سيروز كبدى ) توصيف شدند در حقيقت به دليل بيمارى استئاتو هپاتيت غير الكلى است كه بعد از ابتلا به سيروز تغييرات كبد از بين مى رود.
اكثر بيماران كه با كبد چرب غير الكلى به پزشک مراجعه مى كنند بدنبال كشف تصادفى افزايش آنزيم هاى كبدى در chake up ( آزمايشات دوره اى ) هستند ، در صورت علامت دار بودن علائم عبارت است از ضعف يا احساس ناراحتى مبهم در ربع فوقانى شكم سطح آنزيم هاى كبد فقط مختصر حدود ١/٥ تا ٢ برابر افزايش يافته است .
بسيارى بيماران ممكن است فيبروز پيشرفته همراه كبد چرب غير الكلى با وجود سطح طبيعى بودن آنزيم هاى كبدى داشته باشند و يا سيروز پيشرفته بدنبال كبد چرب غير الكلى داشته باشند ، كبد چرب غير الكلى بطور شايع در همراهى با ديگر اجزاء سندروم متابوليک ( فشار خون بالا – ديابت قندى – افزايش چربى خون و چاقى ) ديده مى شود .
هپاتيت غير الكلى بعنوان تظاهر كبدى اين سندروم محسوب مى شود تقريبا همه ى بيماران نسبت به انسولين مقاومند و فريتين خون بالاست ، تشخيص بيمارى نياز به شرح حال دقيق دارد و بيمار مى بايست كمتر از ٢٠ گرم در روز الكل مصرف كرده باشد تا بيمارى كبد الكلى رد شود .
فيبرو اسكن تستى است كه علاوه بر سونو گرافى در استئاتو هپاتيت كبدى بر طبق صلاحديد پزشک ممكن است نياز باشد ٣٠ الى ٤٠ درصد بيماران مبتلا به كبد چرب مبتلا به فيبروز پيشرفته كبدى مى شوند و سيروز در ١٠-١٥ درصد بيماران يافت مى شود اين بيماران ممكن است دچار نارسايى كبد شوند و نياز به پيوند كبد داشته باشند برخى از بيماران در صورت عدم درمان ممكن است به سمت سرطان كبد پيشرفت كنند البته در مراحل ابتدايى هيچ افزايش آنزيمى ممكن است نباشد .
اساس درمان كبد چرب كبد كاهش وزن است